Gröt, glögg en gezelligheid….

En dan is het ineens alweer bijna kerst. Of jul, zoals ze hier in Zweden zeggen. De Zweden doen niet aan Sinterklaas. Er rust dus geen taboe op om vóór 5 december al druk met kerst bezig te zijn. En dat doen ze dan ook volop. Al zo’n beetje vanaf half oktober! Nu is dat wat ons betreft een teveel van het goede, maar de kerstverlichting buiten Snöbäcken hing er ook al begin december. Wat ik maar aan wil geven, is dat kerst hier intens wordt beleefd.


Een verschil met Nederland is dat de Zweden vooral kerst vieren op 24 december. Dan is het julafton (kerstavond). Op die dag zit half Zweden – nee: heel Zweden – om klokslag 15.00 aan de buis gekluisterd om met z’n allen te kijken naar Kalle Anka. Dat klinkt exotisch, maar Kalle Anka is gewoon Donald Duck. Een compilatie van oude Disneyfilmpjes rond het thema “kerst”. Ongekend populair. Al sinds 1960. Elke kerst (bijna) dezelfde filmpjes. Zweden houden van traditie.

Laten we ook de glögg niet vergeten: een soort glühwein met amandelen en rozijnen erin. Soms zonder alcohol, maar meestal mét. Waardoor de helft van de aanwezigen tijdens het kijken naar Kalle Anka meestal halverwege in slaap valt… Bij de glögg eet men pepparkakor. Dit zijn een soort speculaasjes, al dan niet zelfgebakken. Hier thuis hebben we ze – tot groot genoegen van Ella – vorige week zelf gebakken!

Na Kalle Anka en de glögg – en als iedereen weer wakker is – is het tijd voor het julbord, de traditionele kerstmaaltijd. Niet zoals in Nederland met wild, wijn en gekookte groenten. Het is meer een soort van smörgåsbord met gekookte aardappels, haringgerechten, gehaktballetjes, worstjes, knäckebröd, julöl (kerstbier) en julmust (zeg maar kerst-kinder-cola). Daarbij horen een aantal typisch Zweedse kerstgerechten als “Janssons frestelse” (gegratineerde aardappels met room, ui en ansjovis uit de oven) en “lutfisk” (gekookte vis in gelei, hier ga ik verder niet teveel woorden aan vuil maken…). Als toetje eet men “risgrynsgröt“. Rijstepap met kaneel en suiker. Maar let op! Ergens in de kom zit één amandel verstopt. Degene die de amandel in zijn of haar portie aantreft, zal in het komende jaar gaan trouwen. Wat er gebeurt als je al getrouwd bént, is mij nooit helemaal duidelijk geworden…


Geen tijd voor uitbuiken! Eerst koffie en dan door naar de julklappsutdelning. Het uitpakken van de kerstcadeaus, die in een enorme berg onder de kerstboom liggen opgestapeld. Met wat geluk komt de jultomte (Kerstman) ook nog langs! Dit is meestal een aangeschoten buurman, die daags ervoor in een ruimhartige bui heeft toegezegd om dit klusje wel even te klaren, maar nu spijt heeft als haren op z’n hoofd. Gelukkig voor hem blijft hij volledig anoniem: Kerstmannen in Zweden verschuilen zich meestal achter een eng plastic kerstman-masker, waardoor het geheel soms de aanblik krijgt van een uit hand gelopen horrorfilm… Godzijdank hebben de kinderen dat totaal niet in de gaten. Die zijn toch vooral bezig met scannen of dat ene grote pak wel eens het door hen zo vurig gewenste cadeau zou kunnen zijn. Wat dat betreft is er dan weer weinig verschil met Nederland…

God Jul allihopa!

Sandor