Naar Zweden - Wonen op het Zweedse platteland

Toen we ons huis Snöbäcken kochten, stond eigenlijk al vast dat we kippen wilden gaan houden. Mijn ouders hadden vroeger een hobbyboerderij, dus als kind groeide ik op met een wei vol schapen, konijnen, ganzen en natuurlijk ook kippen. Op de een of andere manier had ik altijd een voorliefde voor de kippen. Hun rustige getok, elke dag een vers eitje leggen, gemakkelijke verzorging: kippen zijn ideaal! Dat er af en toe ook eentje het loodje legde voor de slacht nam ik, na aanvankelijke protesten, maar op de koop toe.

Omdat de eerste jaren in Snöbäcken vol zaten met een heleboel geklus en onderhoudswerk, hebben we wel even gewacht met bouw van de kippenverblijven. Het is toch meer een hobby-project. En bovendien, een kippenhok met bijbehorende kippenren stamp je ook niet zomaar even uit de grond. We hebben dus de tijd genomen om allerlei ideeën te laten rijpen en goed na te denken over hoe we het allemaal wilden hebben.

In eerste instantie wilden we het hok bouwen op een oude betonnen fundering, die verborgen lag onder een zeer krakkemikkig vervallen schuurtje, dat reeds lang op omvallen stond. Daaraan grenzend zouden we dan een kippenren bouwen. Omdat het schuurtje hoe dan ook op de nominatie stond om gesloopt te worden, zijn we daar alvast mee begonnen. Het schuurtje was in zo’n slechte staat dat het nog geen halve dag kostte om alles te ontmantelen en op te ruimen.

Dat leverde natuurlijk een grote berg oud en half-verrot hout op. Om ons een rit met een aanhanger naar het stort te besparen, besloten we maar om de hens erin te steken.

De onderliggende betonfundering (van een oude varkensstal) bleek na het opschonen oneffen, broos en kapot. Daar zou dus eerst een nieuwe betonnen vloer op gestort moeten worden. We zagen de hoeveelheid toekomstig werk voor een kippenhok onrustbarend snel toenemen…
Bovendien hadden we vraagtekens bij het idee om nóg een nieuw bouwsel te laten verrijzen op ons terrein. Er staan er al een heleboel. Naast de aanzienlijke kosten betekent elk gebouw namelijk ook onderhoud, schilderwerk, potentiële lekkages etc. Tijd dus om nog eens goed na te denken en te heroverwegen.

Zo geschiedde, en na en aantal brainstormsessies kwam Camilla met een briljant idee. Het naastgelegen gebouw (een voormalige houtschuur annex zaadopslag annex keramiekatelier) werd door ons eigenlijk nauwelijks gebruikt. Het was een veredelde opslag voor van alles en nog wat, en we gebruikten het als locatie om bijvoorbeeld wijn te maken.

Met wat eenvoudige aanpassingen en een extra tussenwand zou de helft van de benedenverdieping gemakkelijk om te toveren zijn tot een kippenhok, terwijl we de andere helft nog gewoon zouden kunnen blijven gebruiken voor andere activiteiten!

Zo gezegd, zo gedaan: eerst maar eens opruimen. Oei, wat een hoop spullen. Toch maar wat ritjes naar het stort maken want niet alles kon bewaard blijven. Na een paar weekenden puinruimen was alles leeg.

Intussen waren we aan het rondsurfen op internet voor tips en ideeën. Waar moeten zo’n hok en ren allemaal aan voldoen, en hoe zit het de bescherming tegen roofdieren die het op onze toekomstige kippen hebben voorzien? Vossen, dassen, marters, roofvogels, ze komen hier allemaal voor. Al snel bleek dat we verstevigd gaas met kleine mazen nodig hadden, en dat dit deels ingegraven zou moeten worden. Ook zou de ren van boven dicht moeten zijn, in ieder geval met gaas. De conclusie was eigenlijk dat we buiten een soort van Alcatraz zouden moeten bouwen, terwijl we binnen met relatief weinig werk een mooi hok zouden kunnen realiseren.

Schets van Alcatraz:

Nu zijn we de afgelopen jaren wel wat handiger geworden, maar het ontbreekt ons toch aan het nodige technische en bouwkundige inzicht om dit allemaal zo maar even uit de mouw te schudden. Daarom werden er hulptroepen ingeroepen: (O)pa Wim Veldman in Nederland werd gepolst om mee te denken en om in de zomer mee te komen bouwen aan het project. Daar had hij gelukkig wel oren naar! Sterker nog, hij kon een aantal zaken al thuis maken en voorbereiden. Zo kregen we al snel de volgende foto van een paar gloednieuwe zelfgemaakte legnesten toegestuurd:

Met de bouw gepland in de zomer, konden we in de lente zelf ook al een aantal zaken voorbereiden. Aan de binnenkant werd het toekomstige kippenhok voorzien van een ventilatiekanaal en werden alle plinten geverfd en vervolgens gekit met siliconenkit.

Aan de buitenzijde langs het gebouw werd op de plek van de toekomstige ren alvast een strook gaas bevestigd en ingegraven, zodat de roofdieren straks buiten en de kippen straks binnen de ren blijven.

Ook werd er alvast wat materiaal ingeslagen, zoals rollen gaas, paalschoenen en deurbeslag. Bovendien werd onze houtopslag doorzocht naar zoveel mogelijk herbruikbaar materiaal, en vonden we onder andere een bruikbare deur en een partij schrootjes voor de tussenwand aan de binnenkant.

Opa’s verblijf werd ingepland voor twee weken in de zomer. Uiteindelijk konden we voorzichtig concluderen dat we klaar voor de start waren. Wordt vervolgd!

Begin juli was het zover: Opa Veldman (77) arriveerde na een driedaagse autoreis geheel fit vanuit Nederland in Snöbäcken. Daags erna gingen we gelijk op pad om bouwmateriaal en hout voor de ren te kopen. De grootste aanschaf qua kosten waren staanders van geïmpregneerd hout, vanwege het contact met grond en sneeuw. Voor de liggers konden we deels eigen hout hergebruiken, deels moesten deze worden aangeschaft. Met een aanhanger vol hout keerden we in de stromende regen terug in Snöbäcken.

De volgende dag scheen de zon echter volop, en gingen we met z’n allen voortvarend aan de slag. Paalschoenen werden ingegraven, en al het hout (met uitzondering van het geïmpregneerde hout) werd alvast een keer geverfd met Zweedse faluröd-verf. Ook Ella hielp vlijtig mee!

In de dagen die volgden, ontstond langzaam maar zeker het geraamte voor de kippenren. Ook werd alles een tweede keer geverfd.

Ella besloot om alvast naambordjes te gaan maken voor de “Tokkies”, zoals onze toekomstige kippen alvast liefkozend werden genoemd.

Na ongeveer een week was het geraamte voor de kippenren klaar.

En dus konden we beginnen met het binnengedeelte, het eigenlijke kippenhok. Allereerst werd er een tussenwand met deur gerealiseerd, en werd een en ander geverfd.

Vervolgens werd er binnen de zo ontstane ruimte een geraamte voor een extra gaaswand inclusief toegangsdeur getimmerd, en werd de binnenzijde van het hok voorzien van details als legnesten, de stok om te slapen met daaronder een plank om poep op te vangen, een voedersilo en een drinkbak.

Als laatste werd er een gat in de wand gemaakt om zo een toegang tot de kippenren buiten te verkrijgen. Dit gat werd voorzien van een schuifdeurtje om de boel ’s nachts en ’s winters eventueel te kunnen afsluiten. Ook maakten we een loopplank vanuit dit gat naar buiten in de ren.

Opa Veldmans verblijf zat er na twee weken timmeren en klussen bijna op, en we hadden al het geplande werk precies binnen de tijd afgekregen! Hij gunde zichzelf gelukkig nog een dag welverdiende rust en luieren aan een meertje alvorens terug te keren naar Nederland. We zijn hem heel veel dank verschuldigd voor alle hulp, tips en inzichten. Zonder hem was het allemaal niet gelukt, en was het al helemaal niet zo mooi geworden!

De laatste grote klus, het aanbrengen en ingraven van het versterkte gaas om en op de kippenren, bleef vervolgens een paar weken liggen vanwege bezoek en een heleboel andere bezigheden. Maar uiteindelijk werd ook dit gerealiseerd, al kostte het menig zweetdruppel.

Vervolgens was het tijd voor het aanbrengen van een aantal luchtige details, zoals de door Ella beschilderde naambordjes en een bloemendecoratie aan de binnenzijde van het kippenhok.

Zo, klaar! Het verblijf is zó mooi en luxe geworden, dat het hok is omgedoopt tot kippen-resort “Tokkie-hotel” en de ren tot kippenfort “Alcatraz”. Laat die Tokkies nu maar komen. Maar dat is natuurlijk weer een heel ander verhaal. Wordt vervolgd!

Ons drinkwater is afkomstig uit eigen bron. Puur natuur. Op de rand van ons terrein ligt een waterput van ongeveer 12 meter diep, die ons het hele jaar door van schoon en vers drinkwater voorziet.

We hoeven het er gelukkig niet zelf uit te scheppen: onderin de put is een elektrische pomp geïnstalleerd die het water via een leiding naar onze grote schuur transporteert. Hier ligt het zg. pumphus, een kleine ruimte vol met leidingen, kabels en apparatuur.

In het pumphus wordt het water op druk gebracht door middel van een drukvat. Het water is van nature iets bruinkleurig omdat het ijzerhoudend is. Daarom wordt het eerst gereinigd door een waterfilter met fijn kalkzand. Bovendien voegt dit filter kalk toe aan het water, omdat het hier van nature een lage PH-waarde heeft. Pas na deze processen wordt het water verder getransporteerd naar ons woonhuis. Het dient in het in het pomphuis altijd minimaal een graad of 5 boven nul te zijn, zodat leidingen of apparatuur niet kunnen bevriezen. Voor dat doel is er een klein verwarmingselement aanwezig.

Het water smaakt heerlijk en is ijskoud. We hebben ook een “bubbelmachine” waarmee we, door koolzuur toe te voegen, onze eigen “Spa Rood á la Snöbäcken” kunnen maken.

Vorige zomer ontdekten we plots dat ons drinkwater wel erg troebel was. Omdat we de oorzaak niet direct konden achterhalen, werd er een loodgieter bijgehaald. Nadat hij het waterfilter in het pomphuis had geopend om het kalkzand te checken, kwam hij erachter dat de top van het zandbed in het filter compleet uitgehard was. Dit zandbed dient eigenlijk onder water te staan, maar het stond droog en was dientengevolge veranderd in een dikke pannenkoek zo hard als beton…

Bovendien bleek dat het filter geen afdraaibaar deksel heeft, maar alleen twee kleine vulopeningen voor het zand. We hadden dus een probleem. Hoe gingen we deze pannenkoek uit het filter krijgen? Met een boel gevloek en gezucht werd al het water afgesloten, het filter ontkoppeld en voorzichtig naar buiten gerold. Een volle cilinder weegt maar liefst 70 kg en is dus door twee man nauwelijks te tillen. Volgens de loodgieter zat er maar één ding op: proberen om door de vulopening heen de betonpannenkoek kapot te spuiten met een hogedrukreiniger. Maar daar ging hij niet aan beginnen want dat was een kwestie van lange adem. We konden hem terugbellen als het zover was. Zo gezegd, zo gedaan: de volgende dag gingen we aan de slag met de hogedrukreiniger. Na anderhalf uur spuiten was er een deukje van 2mm. diep ontstaan in de betonlaag…

Het was duidelijk dat dit nergens toe zou gaan leiden. Tijd voor een gewaagdere aanpak: grof geweld. Met een lange ijzeren staaf (bedoeld om grote stenen uit de aarde te wrikken) door de vulopening beukten we erop los (iets wat de loodgieter ons nadrukkelijk had verboden, vanwege kans op schade aan de cilinderwand). En ja hoor, na een minuut of vijf verschenen de eerste breuken in de pannenkoek, en uiteindelijk brak deze in stukken. Zonder de cilinder te beschadigen, overigens!

Maar wat nu? We hadden een cilinder vol met harde brokken die met geen mogelijkheid door de kleine vulopening naar buiten konden… De brokken moesten dus kleiner! Gelukkig paste Camilla’s hand precies door een van de openingen. Zij hield de brokken een voor een vast, waarbij ik ze via de andere opening (die nog kleiner was) met een kleine tang aan stukken kneep. Vervolgens konden ze uit het filter gevist worden.

Overbodig om te vermelden dat dit proces bijna een hele ochtend in beslag nam! Maar uiteindelijk is het gelukt en konden we alle brokjes uit het filter verwijderen. Vanaf nu checken we elk half jaar het niveau van het filterzand in de cilinder…

Herfstbladeren

De kleuren van de bomen rondom Snöbäcken veranderden van goudgeel naar oranje gevlekt en vervolgens donker roestbruin. Vooral de esdoorns en de espen vertoonden een ware show van sprankelende herfstkleuren. Het was grandioos, maar uiteindelijk vielen de herfstbladeren en staken de bomen kaal af tegen de hemel. Er viel dus een heleboel te harken en er ontstonden kleurrijke hopen met bladeren, die naar herfst roken. Harken is eigenlijk best leuk! Nou ja, soms dan…

Greppels

Ons terrein is geheel omgeven door greppels. Gedurende de eerste zomer hadden we nauwelijks in de gaten dat ze er waren. Ze waren totaal overgroeid en zo goed als onzichtbaar. Maar toen de natte vochtige herfst arriveerde begrepen we plots hoe noodzakelijk ze waren. Als echte Hollanders gingen we aan de slag om de greppels op te schonen en uit te diepen. Wij zijn van oorsprong archeologen, dus geef ons een spade en we beginnen automatisch te graven. Het kostte ons heel wat dagen en menig zweetdruppel, maar uiteindelijk stroomde het water de juiste kant op. Dat was maar goed ook, want het werd een zeer regenachtige herfst.

Een nieuw riool

Toen we Snöbäcken kochten wisten we al dat het rioolsysteem aan vervanging toe was vanwege nieuwe en strengere milieu-eisen. Wij zijn niet aangesloten op een gemeentelijk riool en lozen dus indirect in de natuur door middel van een bezink- en infiltratiesysteem, een zg. “trekammarbrunn“. Dit proces is aan strenge eisen gebonden. Aangezien de vervanging met het nodige graafwerk gepaard zou gaan, diende dit te geschieden vóór de vorstperiode. Uiteindelijk lukte het om de klus precies voor de eerste sneeuw en nachtvorst geklaard te krijgen. Het graafwerk werd vooral een strijd tegen het grondwater, dat door de natte herfst extra hoog stond. De riooltank leek op een kleine onderzeeër die het liefst boven water uit wilde rijzen. Maar uiteindelijk bleef hij dankzij de verankeringsplaten toch liggen en vulden we hem snel met water om een nieuwe duik naar boven te voorkomen.

Bouwen: een nieuwe houten buitenwand en een schuur

Een van de houten buitenwanden van het huis was een tijdens een verbouwing een paar jaar eerder slechts provisorisch dichtgetimmerd. Wij wilden hier voor de winter en goede en degelijke wand hebben. We smeerden eerst de stenen sokkels aan met cement en schilderden deze, waarna een lokaal timmerbedrijfje de houten wand realiseerde. Wij verzorgden zelf het schilderwerk. Het oude hout van de provisorische wand werd vervolgens hergebruikt om een nieuw schuurtje te timmeren tegen deze wand. Dit schuurtje zal dienst gaan doen als opbergruimte voor dagvoorraden brandhout en tuingereedschap.